Choroby łojotokowe skóry

Choroby łojotokowe skóry

Oprócz trądziku pospolitego wyróżnia się inne choroby łojotokowe - łupież łojotokowy i łojotokowe zapalenie skóry.

Łupież łojotokowy
Na skórze owłosionej głowy wyróżniamy:
- ł. zwykły (złuszczanie naskórka, słaby łojotok), ł. tłusty (nawarstwione żółte strupy na skórze z procesem zapalnym), ł. azbestowy (intensywne złuszczanie i silny łojotok, występowanie nawarstwionych białych strupków). Na skórze nieowłosionej odpowiednikiem ł. zwykłego jest ł. biały (ogniska złuszczania bez wyraźnego stanu zapalnego).
W rozwoju choroby prawdopodobnie uczestniczą drobnoustroje (pityrosporum ovale), które doprowadzają do powstania stanu zapalnego. Lecznie polega na stosowaniu szamponów zawierających pirytyniany cynku, preparaty selenowe i roztwory ketokonazolu.

Łojotokowe zapalenie skóry
Zmiany skórne to rumieniowe ogniska z widocznym drobnopłatowym złuszczaniem. Powierzchnia zmian jest szorstka. Zmiany dotyczą najczęściej skóry owłosionej głowy, okolicy uszu, fałdów nosowo wargowych i klatki piersiowej.
Przyczyną powstawania jest stan zapalny spowodowany zaburzeniami w wydzielaniu łoju. Prwdopodobnie dołącza się do niego zakażanie Pityrosporum ovale oraz drożdżakami. Nasilona, nawracająca i trudna w leczeniu postać choroby występuje w AIDS.

Łuszczyca
Łuszczyca jest przewlekłą, nawrotową i powszechną chorobą. Najprawdopodobniej występuje na podłożu dziedzicznym. Jeśli oboje rodziców ma łuszczycę, to prawdopodobieństwo zachorowania dziecka wzrasta do 70 %. Najpierw, mimo obecności genów odpowiedzialnych za rozwój choroby, jest ona bezobjawowa. Wysiewy występują pod wpływem zadziałania czynników wyzwalających. Od momentu uaktywnienia, geny przy stymulacji wyzwalają kolejne wysiewy łuszczycy lub zaostrzają jej przebieg.
Istotą zmian łuszczycowych są zaburzenia dojrzewania komórek naskórka określane jako parakeratoza.
Przebieg łuszczycy jest bardzo indywidualny, cechują go okresy nawrotów i okresy bezobjawowe.
W zależności od nasilenia zmian chorobowych i postaci stosuje się różne metody leczenia.

Czynniki wyzwalające
Czynniki wyzwalające wysiewy łuszczycowe to: ostre infekcje górnych dróg oddechowych (głównie paciorkowcowe), nie wyleczone przetrwałe ogniska infekcji (próchnica, migdałki podniebienne, zapalenia dróg moczowych), stresy, wstrząsy psychiczne, nadmierne spożycie alkoholu, niektóre leki.

Zmiany łuszczycoweV W zdrowej skórze czas przejścia komórek z warstwy rozrodczej na powierzchnię wynosi 26-28 dni - w łuszczycy około 4 dni. Komórki naskórka dzielą się liczniej i szybciej. Prowadzi to do parakeratozy - w wierzchnich warstwach naskórka komórki nadal posiadają jądra komórkowe, choć proces dojrzewania zakańczają tuż nad warstwą podstawną. Tak intensywny rozrost naskórka prawdopodobnie jest wynikiem stanu zapalnego w górnych warstwach skóry właściwej. Ponadto w powstawaniu zmian łuszczycowych istotną rolę odgrywa układ immunologiczny. Zmiany skórne początkowo występują jako grudki (więcej). Ze względu na rodzaj wykwitów skórnych opisano różne odmian łuszczycy.

Zmiany skórne
Początkowo są to grudki barwy czerwonej lub czerwonobrązowej pokrywające się stopniowo srebrzystą łuską. Przy próbie zdrapania łuski ukazuje się błyszcząca powierzchnia – tzw. objaw świecy stearynowej, a dalsze zdrapywanie powoduje punkcikowate krwawienie - objaw Auspitza. Grudki zwykle powiększają się obwodowo. W zależności od wielkości zmian widzianych na skórze wyróżniamy łuszczycę punkcikowatą, kroplistą, pieniążkowatą i blaszkowatą.

Odmiany łuszczycy:

Zwyczajna (pospolita) – może być ograniczona, rozsiana i uogólniona, wysiękowa- dotyczy głównie fałdów skóry, krostkowa - charakteryzuje się obecnością jałowych krost na skórze dłoni i stóp (postać dłoniowo-podeszwowa) lub na całym ciele (jedna z najcięższych postaci) oraz stawowa - jest szczególną odmianą łuszczycy obejmującą stawy. Często współistnieje z łuszczycą skóry lub paznokci. Może prowadzić do trwałego ich zniekształcenia i kalectwa.

Przebieg łuszczycy
Łuszczyca może występować na całym ciele, ale najczęściej zmiany obejmują skórę łokci i kolan oraz owłosioną skórę głowy (nie niszczy włosów, nie powoduje wyłysienia ani zaburzenia wzrostu włosów). Zmiany na głowie, jeśli pojawiają się jako pierwsze często są mylone z łupieżem. Zmiany dotyczą także płytek paznokciowych, na których pojawiają się. naparstkowate wgłębienia lub pobruzdowanie, żółte zabarwienie lub zgrubienia i kruchość.
Często dochodzi do sezonowej poprawy stanu skóry wynikającego z korzystnego (u przeważającej części pacjentów) wpływu słońca, oraz do zaostrzeń lub nowych wysiewów w okresie jesienno-zimowym (częstsze infekcje górnych dróg oddechowych).

Leczenie łuszczycy
Nie ma leków, które umożliwiłyby całkowite wyleczenie łuszczycy. W zmianach ograniczonych lub nielicznych stosuje się leczenie miejscowe (dziegcie, antralina, kortykosterydy, pochodne witaminy D3, emolienty). Gdy mamy do czynienia ze szczególnie ciężkimi przypadkami lub z łuszczycowym zapaleniem stawów prowadzona jest terapia doustna (metotreksat, pochodne kwasu witaminy A, cyklosporyna).
Oprócz stosowania leków prowadzi się naświetlania lampą PUVA (więcej) często uzupełniane specjalnymi kąpielami solnymi lub zabiegami Egyptosa.
W łuszczycowym zapaleniu stawów istotną rolę odgrywa rehabilitacja, fizykoterapia i kinezyterapia. Bardzo korzystne są trwające 4-6 tygodni kuracje klimatyczne (pobyt nad morzem, szczególnie M. Martwym oraz klimat wysokogórski). Leczenie łuszczycy wspomaga dieta bogata w ryby i warzywa.

Naświetlania lampą PUVA)
Naświetlania prowadzi się przy jednoczesnym zażywaniu leków uaktywniających się pod wpływem działania ultrafioletu (psoraleny). Zastosowanie PUVA jest zalecane w wysiewnej i nawracającej łuszczycy. Naświetlania prowadzą zazwyczaj do szybkiego ustąpienia zmian chorobowych, które nie powracają nawet przez kilka miesięcy.

Kąpiele solne i zabiegi Egyptos
Wspomagają działanie naświetlań PUVA. Kąpiele i zabiegi prawdopodobnie "wypłukują" z chorobowo zmienionego naskórka cytokiny biorące udział w powstawaniu zmian łuszczycowych.