Zakażenia wirusowe

Zakażenia wirusowe

Opryszczka pospolita
Początkowo powstaje pęcherzyk z treścią surowiczą. Ma wielkość kilku milimetrów, rumieniową podstawę i tendencje do grupowania się. Stopniowo treść pęcherzyków staje się ropna. W ciągu kilku dni pęcherzyki pokrywają się strupkami – dochodzi do zliszajowacenia. Zmiany umiejscowione są głównie na granicy błon śluzowych i skóry. Towarzyszy im świąd i pieczenie. Pozostają 6-10 dni i wykazują skłonność do nawrotów.
Opryszczka występująca na twarzy, wargach, błonach śluzowych jamy ustnej jest wywołana wirusem Herpes Simplex 1 (HSV1) a na narządach płciowych HSV2.

Półpasiec

Zakażenie występuje u osób, które chorowały już na ospę wietrzną i kontaktowały się z osobą chorą na ospę wietrzną lub doszło u nich do reaktywacji utajonego zakażenia. Po okresie wylęgania trwającym 1 - 2 tygodnie pojawiają się bóle i parastezje, utrzymujące się przez cały okres trwania choroby. Dołączają do nich objawy skórne: surowicze pęcherzyki zgrupowane jednostronnie wzdłuż przebiegu dermatomów (zgodnie z unerwieniem) na twarzy i tułowiu. Choroba trwa 2 - 3 tygodnie

Ospa wietrzna
Choroba zakaźna wieku dziecięcego rzadko występująca u dorosłych.
Początkowo na skórze twarzy, głowy, tułowia i kończynach oraz na błonach śluzowych powstają zmiany grudkowo-rumieniowe, z pęcherzykami i krostkami powstającymi w ich obrębie. Zmiany są zagłębione w części środkowej. Po kilku dniach tworzy się strup. U dorosłych przebieg może być bardzo ciężki, z wysoką gorączką. Okres wylęgania choroby wynosi 2 tygodnie a czas jej trwania 2 - 4 tygodnie.

Brodawki skórne i płciowe

Brodawki zwykłe
Na dłoniach pojawiają się grudki szarobrunatne lub koloru skóry. Są wyniesione ponad powierzchnię a struktura skóry jest nie zmieniona. Mają tendencję do samoistnego ustępowania. Czasami występują w okolicy pod i okołopaznokciowej i głęboko penetrują pod płytkę paznokciową. Są bolesne, trudne do wyleczenia i często nawracają

Brodawki płaskie
Liczne, nieznacznie wyniosłe, płaskie i gładkie – jakby nałożone na powierzchnię skóry. Występują na grzbietach rąk

Brodawki stóp Wyróżniamy dwa typy. Pierwszy to myrmecia - głębokie, bolesne, nieliczne, najczęściej następstwo zakażenia basenowego. Gdy stają się jednocześnie czarne znaczy, z ustępują samoistnie. Drugi typ to brodawki mozaikowe - bardziej powierzchowne, zlewne, nawrotowe.

Brodawki weneryczne
To przerosłe, czasem uszypułowane, kalafiorowate twory umiejscowione na wargach sromowych, wewnętrznej powierzchni napletka, w rowku zażołędnym, w okolicy odbytu. U 30% kobiet zakażenie dochodzi do szyjki macicy a jej raki w 80% przypadków wiążą się z zakażeniem onkogennymi wirusami HPV.
Czynnikami predysponującymi do zakażenia są obniżona odporność, ciąża, uszkodzenie błon śluzowych i drażnienie

Mięczak zakaźny
Kilkumilimetrowe, twarde, półprzezroczyste guzki barwy masy perłowej. W części środkowej występuje zagłębienie, z którego po ucisku wydobywa się kaszkowata treść. Występują na skórze rąk, twarzy i okolic narządów płciowych, ale także na błonach śluzowych. Zakażeniu ulegają głównie dzieci i osoby z obniżoną odpornością. Okres wylęgania wynosi 2-7 tygodni.

Leczenie brodawek
farmakoterapia miejscowa
Ma na celu warstwowe, powierzchowne zniszczenie warstw brodawki azdo jej zaniku. Działanie jest powolne. Wymaga częstych aplikacji i wielu powtórzeń. Terapia ta często bywa nieskuteczna, uszkadza również zdrową skórę wokół brodawki.

krioterapia i kriochirurgia

Krioterapia
Leczenie zmian skórnych polegające na wielokrotnym wymrażaniu jednej zmiany najczęściej ciekłym azotem. Mimo wielokrotnego wymrażania, brodawka często odrasta.
Kriochirurgia
Leczenie z zastosowaniem miejscowego zamrażania w przypadku zmian, które mogą być całkowicie usunięte w czasie jednego zabiegu. Jednak w przypadku usuwania brodawek często zachodzi konieczność powtarzania zabiegu.

Na czym polega zabieg?
Mechanizm zabiegu polega na uszkodzeniu tkanek w wyniku bezpośredniego działania niskich temperatur na komórkę oraz niedokrwienia rozwijającego się wkrótce po rozmrożeniu. Obniżenie temperatury komórki powoduje zjawiska, które w konsekwencji prowadzą do jej śmierci. Komórki pod wpływem temperatury poniżej –20 st. C ulegają krionekriozie (martwicy). W trakcie zabiegu obserwujemy zamrożenie zmiany skórnej do konsystencji twardego lodu, co jest określane jako „kula lodowa”. Zasięg zamrożenia jest tym większy im dłuższy jest czas zabiegu. Na proces niszczenia komórek duży wpływ ma szybkość zamrażania i rozmrażania. Przy leczeniu metodą krioterapii optymalne postępowanie polega na szybkim zamrażaniu tkanek i wolnym ich rozmrażaniu. Prawdopodobieństwo śmierci komórki wzrasta przy powtarzaniu cyklów zamrażania i rozmrażania.

metoda stykowa
bezpośredni kontakt końcówki z zamrażaną tkanką (średnica krioaplikatora dostosowana jest do wielkości zmiany)

metoda natryskowa
bez kontaktu krioaplikatora z tkanką (stosowana przede wszystkim do leczenia zmian o nieregularnych zarysach)

Najczęściej stosowane czynniki mrożące:
-płynny azot (-196 st. C)
-podtlenek azotu (-89,5 st. C)

Skutki uboczne
Po odmrożeniu tkanki pojawia się zaczerwienienie związane z przekrwieniem tej okolicy, a następnie występuje obrzęk. Po kilku godzinach pojawia się pęcherz (na twarzy po kilku minutach) lub wysięk. Wysięk utrzymuje się 7-10 dni. W jego miejscu tworzy się strup utrzymujący się z reguły ok. 2-3 tygodni.
U osób o śniadej cerze mogą wystąpić obwodowe przebarwienie dookoła miejsca poddanego krioterapii utrzymujące się powyżej kilku miesięcy (dotyczy to ok. 5-10 % pacjentów).

Zalety
-metoda prosta technicznie, szybka i bezpieczna (łatwa sterylizacja sond)
-nie wymaga znieczulenia ogólnego a znieczulenie miejscowe stosowane jest sporadycznie
-możliwość stosowania w warunkach ambulatoryjnych
-krótki czas zabiegu
-nie powoduje powikłań i krwawień
-możliwość stosowania krioterapii w przypadkach niepowodzeń po innych metodach leczenia

Wskazania
- nowotwory skóry i stany przedrakowe (nabłoniaki podstawnokomórkowe: rogowacenia starcze, choroba Bowena, erytroplazja Queyrata)
- stany rzekomonowotworowe (rogowiak kolczystokomórkowy)
zmiany wirusowe (brodawki zwykłe, płaskie, stóp, mięczak zakaźny, kłykciny kończyste,oprysdzczka w okresie prodromalnym) - znamiona naczyniowe (naczyniak rubinowy, naczyniak gwiaździsty, naczyniak pajączkowaty)
- brodawki łojotokowe
- bliznowiec (keloidy)
- ziarniniaki naczyniowe łysienie plackowate,
- trądzik pospolity, różowaty. inne przerostowe choroby skórne bądź oporne na leczenie zachowawcze

Przeciwwskazania
- pokrzywka z zimna,
- choroba i objaw Raynauda,
- piodermia zgorzelinowa,
- kolagenozy,
- choroby autoimmunologiczne,
- krioglobulinemia,
- leczenie immunosupresyjne.

Powikłania
Do późnych powikłań po zabiegu zaliczamy: blizny zanikowe lub przerosłe, odbarwienia, przebarwienia, odwracalne zaburzenia czucia, zanik tkanki, prosaki, utratę włosów.


- wycięcie chirurgiczne
jest zabiegiem krwawym, pozostawiającym blizny. Często zdarzają się wznowy.

Wskazania:
- nowotwory skóry
- defekty skórne
- żyły
- zmiany skórne znajdujące się w stanie zapalnym
- zmiany podskórne (włókniaki, tłuszczaki, włókniakogruczolaki)
- przydatki skóry (paznokcie, gruczoły potowe i łojowe)
- biopsje w celu pobrania materiału do badania histo-patologicznego (metoda diagnostyczna polegająca na badaniu pobranego materiału pod mikroskopem)

Przebieg operacji:
Po dokonaniu znieczulenia miejscowego lekarz nacina ranę skalpelem. W zależności od rodzaju choroby wybiera się mniejszy lub większy margines bezpieczeństwa.
Ranę zamyka się tzw. szwem pierwotnym. Powstała w wyniku takiego szycia blizna jest w idealnym przypadku cienką kreską.

Usuwanie szwów
Szwy usuwa się po 1-2 tygodniach po operacji. Jest to zabieg bezbolesny. W okolicach narządów płciowych czy na innych błonach śluzowych stosuje się szwy rozpuszczalne. W innych okolicach dla lepszego tworzenia się blizn korzystniejsze są tradycyjne szwy.

- terapia fotodynamiczna
jest małoinwazyjna i bezbolesna. stosuje się ja w leczeniu rozległych i głębokich zmian. Wymaga stosowania fotouczulaczy i wielu powtórzeń.

- odparowanie laserem chirurgicznym CO2
Laser CO2 jest typowym laserem medycznym, powszechnie znanym i stosowanym w praktyce dermatochirurgicznej. Emituje falę promieniowania o dł. 10600 nm, niewidoczną dla oka, która jest absorbowana przez wodę. Absorpcja ta powoduje odparowanie tkanek w zakresie 0,2-0,6 mm oraz koagulację naczyń krwionośnych - zabieg jest bezkrwawy. Dzięki operowaniu światłem impulsowym nie dochodzi do uszkodzenia termicznego tkanki i proces gojenia może być bezbliznowy. Po zabiegu nie stosuje się opatrunku.
przebieg zabiegu
Duże i/lub głębokie zmiany są usuwane w znieczuleniu miejscowym. Po ustąpieniu znieczulenie nie są odczuwane dolegliwości bólowe. Zmianę odparowuje się warstwa po warstwie utrzymując stale bezkrwawe pole operacyjne. Zmiany wirusowe wymagają całkowitego usunięcia dlatego jeżeli są głębokie w skórze może powstać zagłębienie. Inne zmiany są najczęściej odparowywane do poziomu otaczającej zdrowej skóry.
gojenie i pielęgnacja po zabiegu
Miejsca po usuniętych zmianach samoistnie pokrywają się płaskimi strupkami, które odpadają po kilku dniach do dwóch tygodni. Skórę można normalnie myć, a dodatkowo zaleca się przemywanie środkiem dezynfekcyjnym na bazie spirytusu z dodatkiem składników natłuszczających.
Bardzo duże zmiany najlepiej zabezpieczyć plastrem z opatrunkiem pozostawiając dostęp powietrza. Materiał opatrunkowy powinien być chłonny (wysięk). W ciągu kilku dni ranki pokrywają się strupkami i goją dalej w okresie 1-4 tygodni.
skuteczność
90% skuteczności przy pierwszym zabiegu usuwania zmian wirusowych, 100% skuteczności przy 2 rzadko 3 zabiegach. Przy pozostałych zmianach najczęściej wystarcza jeden zabieg.
zalety
- bardzo precyzyjnie określone pole operacji z dokładnością do 0,2 mm
- wysoka skuteczność terapeutyczna
- bezbolesność
- niekłopotliwe gojenie (brak blizn pooperacyjnych, brak konieczności noszenia opatrunku)
- bardzo dobry efekt kosmetyczny
- niski i jednorazowy koszt zabiegu
- brak możliwości zakażenia (zabieg jest wykonywany bezstykowo)
- leczenie ambulatoryjne

Pasożytnicze:

wszawica Po ukąszeniach wszy pojawiają się silnie swędzące, niewielkie grudki obrzękowe. Drapanie prowadzi do powstania licznych przeczosów, sączących ran, pokrytych strupami nadżerek a nawet wtórnych infekcji zmienionej skóry.
Biorąc pod uwagę przyczynę wszawicy dzielimy ją na:

wszawicę głowową
Wesz głowowa umiejscawia się najczęściej w okolicy potylicznej i skroniowej. Ma ok. 2-3,5mm, żyje 1 m-c, ale w tym czasie składa ok. 200-300 jaj (gnid) przytwierdzając je do włosów przy powierzchni skóry.

wszawicę odzieżową
Wesz odzieżowa ma wielkość 3-4,5mm i żyje tylko 10 dni, jajeczka przyczepiają do ubrań. Może przenosić riketsje wywołujące dur brzuszny. W postaci przewlekłej charakterystyczne są brunatne przebarwienia, blizenki po przeczosach i wtórne zakażenia ropne.

wszawicę łonową
Wesz o wielkości 1,5-2 mm przytwierdza się do włosa tuż przy powierzchni skóry. Jej ukąszenia powodują znaczny świąd okolic łonowych i podbrzusza. Na skórze w miejscach ukąszenia mogą powstawać charakterystyczne plamy błękitne

świerzb
Świerzbowce (roztocza o wlk. 0,3 – 0,4 mm) przenikają do naskórka i drążąc w nim korytarze wywołują uczucie świądu. Świerzb jest zakaźny. Na końcu korytarzy każdego dnia składają kilka jaj. Po 3-4 tygodniach larwy przekształcają się w formy dojrzałe. Na skutek rozgrzania skóry świerzbowce uaktywniają się - powodując wzmożony świąd. Drapanie często prowadzi do linijnych przeczosów i wtórnych nadkażeń ropnych. Najczęściej świerzbowce znajdują się w skórze palców dłoni, w zgięciach i fałdach, w okolicy podbrzusza i krocza.

Rumieniowe:
Rumień wielopostaciowy (wysiękowy)
Są to obrzękowe, sinoczerwone, dobrze odgraniczone rumienie, niekiedy z pęcherzami na powierzchni. Występują na skórze i błonach śluzowych jamy ustnej. W powstawaniu zmian najważniejszą rolę odgrywają zakażenia wirusowe i bakteryjne (głównie paciorkowcowe z ognisk zakaźnych wewnątrzustrojowych - próchnica, niedoleczone migdałki podniebienne) oraz leki (głównie sulfonamidy, uspokajające, aspiryna i inne). W części przypadków etiologia jest nieznana.

W zależności od nasilenia zmian wyróżnia się trzy odmiany rumieni wysiękowych:
1. odmiana najłagodniejsza zwana zwykłą występuje pod postacią zmian rumieniowo-obrzękowych
2. zespół Stevensa-Johnsona cechuje się nietrwałymi pęcherzami i nadżerkami pokrytymi krotocznymi strupami
3. toksyczna nekroliza naskórka - dotyka skóry i błon śluzowych a chory naskórek spełza całymi płatami

(Odmiana łagodniejsza (zwykła))
Zmiany występują najczęściej na dystalnych częściach kończyn dolnych i górnych (okolicach zlokalizowanych bliżej rąk i stóp). Ponadto mogą być zajęte błony śluzowe jamy ustnej i okolic płciowych. Zmiany wykazują skłonności do tworzenia obrączek, niekiedy pęcherzy i wynaczynień. Choroba zaczyna się nagle i trwa nawet kilka tygodni.

(Zespół Stevensa –Johnsona)
Najczęściej zmiany są zlokalizowane na błonach śluzowych jamy ustnej i narządów płciowych, niekiedy oczu i nosa.
Choroba rozpoczyna się gwałtownie z wysoką gorączką i bólami stawowymi. Trwa 3-6 tygodni. Jeżeli zmiany obejmą jamę ustną mogą utrudniać przyjmowanie pokarmów a w następstwie osłabienie organizmu

(Toksyczna nekroliza naskórka)
Rumieniowe i pęcherzykowe zmiany podminowują naskórek. Na błonach śluzowych występują zmiany pęcherzykowe i nadżerkowe.
Choroba rozpoczyna się nagle, towarzyszy jej wysoka gorączka. Stan pacjentów jest zwykle ciężki. Z powodu spłynięcia naskórka z dużej powierzchni skóry występuje utrata płynów i zaburzenia elektrolitowe.
Niekiedy choroba jest następstwem zażycia leków przeciwbólowych lub przeciwgorączkowych

Rumień trwały To pojedyncze, zlokalizowane w różnych miejscach, początkowo rumieniowo-obrzękowe, szybko potem brunatne wykwity, wyraźnie odgraniczone od otoczenia i leżące w poziomie skóry. Wystąpienie zmian jest często prowokowane zażyciem niektórych leków (uspokajających, przeciwbólowych, sulfonamidów, aspiryny). Okres trwania choroby może być wielomiesięczny. Po powtórnym zażyciu leku zmiany nawracają w tej samej okolicy.
Leczenie polega na odstawieniu leku prowokującego, ale przebarwienia ustępują stopniowo

Rumień guzowaty
Zmiany to bolesne guzy z ostrym stanem zapalnym zlokalizowane najczęściej na przedniej powierzchni podudzi rzadko na udach i przedramionach. Nie ulegają rozpadowi i ustępują bez pozostawienia blizn. Choroba przebiega z gorączką i bólami stawowymi. Czynnikiem sprawczym są zakażenia bakteryjne (głównie paciorkowce oraz prątki gruźlicy), wirusowe, toksoplazmoza, leki (sulfonamidy, aspiryna, tabletki antykoncepcyjne)

Łupież różowy (Giberta )
Łagodna choroba prawdopodobnie na podłożu wirusowym. Zmiany występują na tułowiu, udach i ramionach. Mają formę rumieniowo-złuszczających, pieniążkowatych wykwitów. Początkowo są bladoróżowe i owalne, potem powiększają się i złuszczają na obwodzie. Po około 6 dniach wysiewają się liczniejsze i mniejsze plamiste wykwity. Choroba trwa około tygodnia a zmiany zwykle ustępują samoistnie.

Pęcherzowe:

Pęcherzyce to przewlekłe choroby, w których układ odpornościowy traktuje własne tkanki i komórki jako obce lub niepotrzebne (choroba z autoagresji zwana też autoimmunologiczną). Przeciwciała skierowane są przeciw strukturom połączeń komórkowych (desmosomów) i antygenom powierzchniowym keratynocytów. Rozrywane są połączenia między komórkami naskórka (akantoliza). Powstają śródnaskórkowe lub podnaskórkowe pęcherze o różnej wielkości. W zależności od ich typu wyróżnia się kilka odmian pęcherzyc:

Pęcherzyca zwykła
Najcięższa odmiana pęcherzyc. Zmiany występują w skórze i na błonach śluzowych. Pęcherze pękają i tworzą się żywoczerwone, szerzące się nadżerki, na których obwodzie spełza naskórek. Pęcherze mogą występować w obrębie zmian rumieniowych.
Rzadką odmianą pęcherzycy zwykłej jest pęcherzyca bujająca. Wykwity są typowe jak w pęcherzycy zwykłej w skórze i występują w okolicach otworów naturalnych i fałdów skóry.

Pęcherzyca liściasta
Zmiany są bardzo powierzchniowe, krótkotrwałe, nadżerkowo-złuszczające, mogą być prawie niewidoczne. Nie występują na błonach śluzowych. Choroba ma powolny przebieg.
Odmianą pęcherzycy liściastej jest pęcherzyca opryszczkowata. Cechą charakterystyczną są pęcherzykowe grudki.
Pęcherzyca rumieniowata (łojotokowa)
Łagodna odmiana. Pęcherze są trwałe ale wiotkie. Występują łojotokowe i złuszczające się strupy. Na twarzy widoczne są zmiany rumieniowo-złuszczające, przypominające toczeń rumieniowaty.
Pemfigoid
W obrębie wykwitów rumieniowych lub w skórze pozornie nie zmienionej występują dobrze napięte, czasem krwotoczne pęcherze o różnej wielkości (często duże). Zmiany mogą przypominać rumień wielopostaciowy. W części przypadków współistnieją nowotwory narządów wewnętrznych. Choroba trwa miesiące a nawet lata i wykazuje skłonność do nawrotów. Najczęściej stan ogólny chorych jest dobry. Może występować świąd i pieczenie skóry. Wyróżnia się wiele odmian nietypowych pemfigoidu (łojotokowy, pęcherzykowy, guzkowy, podudzi, bliznowaciejący). Na uwagę zasługuje pemfigoid (opryszczki) ciężarnych (więcej: Pemfigoid (opryszczki) ciężarnych): Zmiany grudkowe, rumieniowe, obrzękowe, pęcherzykowe i pęcherzowe, którym towarzyszy świąd i pieczenie. Szczególnie na brzuchu występują zlewne, rozległe rumienie.
Choroba występuje w ciąży i cofa się po porodzie. Może ponownie wystąpić przy zażywaniu tabletek antykoncepcyjnych zawierających gestageny. Opryszczka ciężarnych może być przyczyną urodzenia martwego płodu lub noworodka o niskiej masie urodzeniowej. Stan ogólny chorych jest dobry.

Nabyte pęcherzowe oddzielanie się naskórka
Choroba jest wywołana skierowaniem przeciwciał przeciwko strukturom błony podstawnej. Zmiany pęcherzowe występują głównie w okolicach narażonych na urazy mechaniczne. Pęcherze są duże i napięte, nadżerki goją się z pozostawieniem blizn i prosaków. Towarzyszy im świąd i pieczenie. Choroba jest przewlekła.

Zapalenie opryszczkowate skóry
Wykwity skórne są wielopostaciowe i symetryczne. Są to grudki, rumienie, wykwity pokrzywkowate i drobne pęcherzyki (rzadko większe). Zmiany powodują duży świąd i pieczenie, o intensywności nieproporcjonalnej do występujących objawów skórnych. Najczęściej występują na łokciach i kolanach, w okolicy krzyżowej, na łopatkach i owłosionej skórze głowy i twarzy. Zmianom skórnym towarzyszą zaburzenia jelitowe – glutenozależna dysfunkcja jelit. Mechanizm powstawania zmian skórnych nie jest w pełni poznany. Przypuszcza się, że przeciwciała wytworzone przeciw glutenowi mogą reagować z włóknami retikulinowymi.